ΣΦΒΕ :  ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ

« ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ»

Κάθε έρευνα που καταγράφει και μετατρέπει σε ποσοστά τα αποτελέσματα της, χρειάζεται ανάλυση, σχολιασμό των ευρημάτων της και ένα το «πρόγραμμα δράσης» που προκύπτει ως ανάγκη. Με βάση την ανακοίνωση του ΣΦΒΕ επιχειρούμε ανάλυση και σχολιασμό των αποτελεσμάτων και κάνουμε τις προτάσεις μας, αξιοποιώντας τα αποτελέσματα αυτά.

Ανάλυση και σχολιασμός

Αρχικά χρειάζεται να σχολιάσουμε τον χαρακτηρισμό «ενισχυτική διδασκαλία» που χρησιμοποιείται ως τίτλος της έρευνας γιατί είναι εξαιρετικά σημαντικός για την «ταυτότητα», τον «αυτοπροσδιορισμό» και την «αυτοσυνείδηση» που επιφυλάσσεται για τα φροντιστήρια.

Είναι προφανές πως αν τα φροντιστήρια προσφέρουν στην αγορά και στην κοινωνία γενικότερα «ενισχυτική διδασκαλία», καθορίζει τα εξής :

·         Πρώτον πως ο ρόλος του είναι «ενισχυτικός» σε κάτι που είναι «ασθενές» (εννοώντας προφανώς το δημόσιο σχολείο),

·         Δεύτερον πως η λειτουργία του ως «διδασκαλία» την περιορίζει μόνο στο γνωστικό αντικείμενο και μάλιστα με την περιορισμένη έκταση που έχει μια απλή «διδασκαλία».

Εδώ πρόκειται για τεράστιο λάθος από άποψη marketing, (marketing myopia)  που ορίζει πως η πρώτη απόφαση που πρέπει να πάρει μια επιχείρηση, είναι «σε ποια αγορά» απευθύνεται και τι ρόλο παίζει σε αυτή την αγορά.

Είναι προφανές, πως αν ο φροντιστήριο αναπροσδιορίζεται ως «ενισχυτική» διαδικασία στο «ασθενές δημόσιο σχολείο», αποτελεί αυτό για το οποίο ευθέως κατηγορείται, δηλαδή ως «παραπαιδεία», δηλαδή πως λειτουργεί «παρά» την «παιδεία» και δεν προσφέρει «παιδεία» σε κανέναν βαθμό.

Ως «προϊόν» προσφέρει μόνο «διδασκαλία» που δεν γίνεται κανονικά, που σημαίνει πάλι πως αν γίνει κάποτε κανονικά, τότε το φροντιστήριο δεν θα έχει λόγο ύπαρξης.

Αν αυτή είναι η «ταυτότητα» και ο ρόλος που πρέπει να παίξει το φροντιστήριο στην κοινωνία, αντιλαμβάνεστε πως ποτέ δεν αναδειχθεί η πραγματική αξία που μπορεί να έχει και η συνεισφορά του στην εκπαίδευση.

Η δική μας πρόταση :

Το φροντιστήριο πρέπει να σταματήσει να «αισθάνεται» το ίδιο πως απλώς «ενισχύει» την ανεπαρκή διδασκαλία του δημόσιου σχολείου. Πρέπει να αλλάξει την ταυτότητα του και να αυτοπροσδιοριστεί ως μια εκπαιδευτική διαδικασία που προσφέρει βαθειά γνώση των μαθημάτων, προβάλλει την σκοπιμότητα ύπαρξης τους, τεκμηριώνει τη χρήσης τους στην επαγγελματική αλλά και προσωπική ζωή. Ταυτόχρονα πρέπει να προσθέσει στην εκπαιδευτική διαδικασία την «ενθάρρυνση» ως εργαλείο για την ψυχολογική αντιμετώπιση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μαθητές, ως απαραίτητο παράγοντα επιτυχίας στην ζωή γενικά και στις εξετάσεις ειδικότερα.

Όλα αυτά πρέπει να γίνουν στην πράξη με προστιθέμενες αξίες στην λειτουργία του φροντιστηρίου και όχι τον όλο και μεγαλύτερο περιορισμό της, ως αποτέλεσμα της μείωσης της αξίας των διδάκτρων, για ανταγωνιστικούς λόγους.

1.     «Ο βαθμός εμπιστοσύνης γονέων και μαθητών προς τα φροντιστήρια παραμένει ιδιαίτερα υψηλός».

Είναι ένα συμπέρασμα (;) που δεν στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα. Γιατί αν αποκαλείται «εμπιστοσύνη» το γεγονός πως οι γονείς γράφουν τα παιδιά τους στα φροντιστήρια, δεν σημαίνει κατ’ανάγκη πως τα εμπιστεύονται κιόλας όταν όλοι γνωρίζουμε πως τα θεωρούν «αναγκαίο κακό» και «παραπαιδεία» και πως αν το δημόσιο σχολείο ήταν σωστό, δεν θα είχαν λόγο να ξοδεύουν τα χρήματα τους στην «ενισχυτική διδασκαλία».

Η δική μας πρόταση :

Η εμπιστοσύνη των γονέων και μαθητών προς τα φροντιστήρια, δεν μπορεί να αποδειχθεί σε συνθήκες ανεπάρκειας του δημόσιου σχολείου (όπου υπάρχει υψηλή η ένταση της ανάγκης επιτυχίας στις εξετάσεις), αλλά ακριβώς το αντίθετο.

Θα αποδειχθεί στο μέλλον, αν και όταν το δημόσιο σχολείο γίνει όπως θα έπρεπε να είναι.

2.     « Ο βασικός λόγος για τον οποίο πηγαίνουν οι μαθητές στα φροντιστήρια δεν είναι άλλος από το στόχο τους να μπουν στο πανεπιστήμιο.»

Και εφόσον για τον στόχο αυτόν χρειάζονται να πετύχουν πολλά μόρια, σημαίνει πως εκείνο που περιμένουν και μόνο από το φροντιστήριο, είναι ακριβώς η ικανοποίηση αυτής της ανάγκης.

Που σημαίνει πως αν εμφανιστεί κάποια άλλη διαδικασία «διδασκαλίας» (όπως έχει εμφανιστεί με τα ιδιαίτερα), που να είναι χαμηλότερου κόστους, οι γονείς και οι μαθητές, δεν θα έχουν κανέναν λόγο να παραμείνουν στο φροντιστήριο.

Σκεφτείτε τώρα πόσο γρήγορα αναπτύσσεται η τεχνολογία και όσο δυναμικά μπαίνει στον χώρο της «διδασκαλίας» που στο μέλλον θα εκτοπίσει την «αίθουσα» αλλά και τα ιδιαίτερα ομοίως. Εφιαλτικό μέλλον για τα φροντιστήρια.

Η δική μας πρόταση :

Ο στόχος της επιτυχίας στις εξετάσεις, περνάει πάντα μέσα από την βαθειά γνώση των εξεταζόμενων μαθημάτων. Όμως η απόκτηση αυτής της γνώσης, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, είναι σίγουρο πως θα αποκτήσει και άλλες μορφές από τις γνωστές μορφές της αίθουσας και του ιδιαίτερου. Το φροντιστήριο θα πρέπει να είναι έτοιμο για αυτές τις αλλαγές, πρόθυμο να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και να υιοθετήσει και να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία για να αυξήσει την αποδοτικότητα του. Αλλιώς, η αγορά θα στραφεί πολύ σύντομα (και το πιο επικίνδυνο είναι πως αυτό θα γίνει και απότομα) σε άλλες μορφές εκπαίδευσης που ήδη έχουν αρχίσει να εμφανίζονται όπως η τηλεκπαίδευση (e-learning, Skype, Streaming videos κλπ.), που καταργούν το παραδοσιακό φροντιστήριο.

3.     «Το 69,6% απαντά «για να προετοιμαστεί σωστά για τις εισαγωγικές στο πανεπιστήμιο». Ένα άλλο 24% στέλνει τα παιδιά του στο φροντιστήριο για να συμπληρώσει τα κενά του»

Όποιος θεωρεί πως αυτοί οι δύο λόγοι είναι αρκετοί για την επένδυση που χρειάζεται να κάνει ένα φροντιστήριο, εθελοτυφλεί πραγματικά. Όταν το 94% της αγοράς, το μόνο που περιμένει από το φροντιστήριο είναι «η σωστή προετοιμασία» και η «κάλυψη των κενών», αντιλαμβάνεστε πως όλα τα φροντιστήρια κρέμονται σε μια κλωστή.

Η δική μας πρόταση :

Το φροντιστήριο έχει όλα τα στοιχεία για να προσφέρει ικανοποίηση στις βασικές ανάγκες των μαθητών, αλλά και όλες τις δυνατότητες να επεκτείνει την προσφορά ικανοποίησης περισσότερων αναγκών των μαθητών (διαπαιδαγώγησης, ψυχολογικές, επαγγελματικές κλπ.) αλλά και των γονέων τους (ενημέρωσης, υποστήριξης του μαθητή στην μελέτη στο σπίτι, ψυχολογικής υποστήριξης κλπ.).

Όσο περισσότερο επεκτείνεται στην ικανοποίηση των αναγκών αυτών, τόσο περισσότερο απαραίτητο θα γίνεται, χρήσιμο και βεβαίως αναντικατάστατο, προσφέροντας έτσι όλο και περισσότερους λόγους για να αποτελεί την καλύτερη επιλογή.

4.     «Οι ερωτώμενοι θεωρούν «σημαντική αλλά όχι καθοριστική» τη συμβολή του φροντιστηρίου στην επίτευξη των στόχων τους σε ποσοστό 66,2%».

Λίγο αντιφατικό βεβαίως το αποτέλεσμα. Γιατί πώς είναι δυνατόν το 69,6% να έχει στόχο και το 66,2% να μην θεωρεί το φροντιστήριο «καθοριστικό» παράγοντα επιτυχίας του στόχου αυτού;

Ωστόσο, ακόμη και μέσα στην αντίφαση του, δεν νομίζετε πως αυτό το ποσοστό που ΔΕΝ βλέπει το φροντιστήριο ως «καθοριστικό» (και άρα χρήσιμο, απαραίτητο και ίσως αναντικατάστατο …) είναι πολύ μεγάλο;

Πόσο πιστή μπορεί να παραμείνει η αγορά σε κάτι που κατά τα 2/3 της, συνεργάζεται με έναν φορέα που ΔΕΝ θεωρεί «καθοριστικό»; Και πόσο εμπιστοσύνη μπορεί να του έχει ;

Η δική μας πρόταση :

Είναι προφανές πως το φροντιστήριο χρειάζεται να εμπνεύσει στους μαθητές και τους γονείς τους πως είναι εξαιρετικά καθοριστική η συμβολή του στην επιτυχία στις εξετάσεις. Έτσι, θα αντιμετωπιστεί και η άποψη πως «το θέμα είναι να διαβάζει ο μαθητής και έτσι δεν θα χρειαστεί φροντιστήριο».

5.     «31,9%, παραμένουν και τα «ιδιαίτερα» στο χώρο της φροντιστηριακής εκπαίδευσης»

Στην έρευνα που έκανε ο ΣΕΦΑ στην Αθήνα, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν κάτω από 25%. Μήπως πρέπει να δούμε τον κίνδυνο που έρχεται;

Η δική μας πρόταση :

Σήμερα ο κύριος ανταγωνιστής του φροντιστηρίου είναι τα ιδιαίτερα μαθήματα. Όσο περισσότερο διαφοροποιηθεί από τους μεμονωμένους καθηγητές, ως προς τις υπηρεσίες και τα οφέλη που προσφέρουν σε μαθητές και γονείς, τόσο θα μειώνεται ο κίνδυνος αντικατάστασης τους. Το φροντιστήριο χρειάζεται να περιλάβει στο «πακέτο» που προσφέρει, υπηρεσίες και εργαλεία εκπαίδευσης, διαπαιδαγώγησης, διοίκησης επιτυχίας εκπαιδευτικού στόχου και ψυχολογικής υποστήριξης, που δεν μπορεί να προσφέρει ο μεμονωμένος καθηγητής.

6.     «Ενώ αυξημένο είναι το ποσοστό (11,4%) όσων οικογενειών στρέφονται προς το θεσμό του κοινωνικού φροντιστηρίου ή αναλαμβάνουν οι ίδιοι (γονείς ή φίλοι) την ενισχυτική διδασκαλία των παιδιών τους.»

Η «μυωπία του marketing» σε όλο της το μεγαλείο! Μήπως μειώνονται οι λόγοι για να πάει ένας γονέας το παιδί του σε φροντιστήριο, αντί να αυξάνονται ;

Η δική μας πρόταση :

Το φροντιστήριο για να επιβεβαιώσει και να εξασφαλίσει την σίγουρη ύπαρξη του στην αγορά της εκπαίδευσης, χρειάζεται συνεχώς να προσφέρει λόγους σε μαθητές και γονείς, για να το προτιμήσουν σε κάθε περίπτωση. Όσο περισσότερους λόγους τους προτείνει, τόσο περισσότερο θα τους αποθαρρύνει από την «αυτενέργεια» και την εξεύρεση προσωπικής λύσης.

7.     «Ο θεσμός του φροντιστηρίου εξακολουθεί να απολαμβάνει υψηλό βαθμό εμπιστοσύνης καθώς σχεδόν οκτώ στους δέκα (80,2%)»

Μακάρι να μην υπάρχει αντίφαση (που αναφέρω στην αρχή) και να την βλέπω μόνον εγώ! Το θετικό είναι πως γονείς και μαθητές χρειάζονται κάποιον «συνεργάτη» τους να εμπιστευθούν. Ας είναι λοιπόν το φροντιστήριο.

Η δική μας πρόταση :

Η ανάγκη να νοιώθει εμπιστοσύνη ο μαθητής και οι γονείς του, είναι η μεγάλη ευκαιρία για το φροντιστήριο να δημιουργήσει την εμπιστοσύνη αυτή και να κερδίσει την αγορά.

8.     «Σχεδόν μία στις δύο οικογένειες έχουν περιορίσει, από λίγο έως πολύ, τα φροντιστήρια.»
Αυτό σημαίνει πως η «πίτα» για τα φροντιστήρια έχει μείνει η «μισή», ενώ υπάρχει ένα 26% που το «τρώνε» τα ιδιαίτερα. Εδώ χρειάζεται προσαρμογή, γιατί φαίνεται πως οι εποχές των «παχέων αγελάδων» έχουν παρέλθει! Η «παραγγελιοληψία» που έκαναν κάποτε τα φροντιστήρια, έχει μετατραπεί σε «πώληση» και «διαπραγμάτευση» (με τις γνωστές αιματηρές μειώσεις στην αξία των διδάκτρων).

Η δική μας πρόταση :

Η μείωση του μεγέθους της «πίτας» σηματοδοτεί τον μεγαλύτερο ανταγωνισμό ανάμεσα στα φροντιστήρια, γιατί ο μικρότερος αριθμός των μαθητών θα μοιραστεί σε έναν πολύ μεγάλο αριθμό φροντιστηρίων. Ο νόμος της «φύσης της αγορά» θα εφαρμοστεί και ένα ποσοστό των φροντιστηρίων δεν θα αντέξουν και θα κλείσουν.
Ποια φροντιστήρια όμως θα κλείσουν; Θα κλείσουν εκείνα που ο ιδιοκτήτης τους επιμένει να είναι κατά 90% καθηγητής και μόνο κατά 10% «μικρός επιχειρηματίας», εκείνα που θα εξακολουθήσουν να προσφέρουν ένα «ξερό μάθημα» και τίποτα άλλο, εκείνα που δεν θα είναι οργανωμένα να υποδεχθούν περισσότερους μαθητές και εκείνα που δεν θα προσαρμοστούν στις νέες καταστάσεις που απαιτούν συνεχή αύξηση των «προστιθέμενων αξιών» για καλύτερη ικανοποίηση των αναγκών της αγοράς, δηλαδή μαθητών και γονέων.

9.     «Επίσης μόλις το 9,5% του δείγματος δηλώνει ότι παρακολουθεί παράλληλα μαθήματα σε φροντιστήριο και κάνει και ιδιαίτερα.»

Εγώ θα έλεγα πως δεν είναι «μόλις» αλλά είναι πολύ και αποτελεί «προσβολή» για την έννοια του φροντιστηρίου!

Η δική μας πρόταση:
Σε μια αγορά που έχει μειωθεί κατά 50% αν το 10% κάνει και φροντιστήριο και ιδιαίτερα, είναι πραγματικά μια είδηση πολύ μειωτική για τα φροντιστήρια! Το πρώτο που θα πρέπει να κάνουν, είναι να διαμορφώσουν συνθήκες «ιδιαιτέρων» μέσα στο φροντιστήριο (αλλά όχι κατ’ανάγκη από τον ίδιο τον ιδιοκτήτη, που χρειάζεται  να ασχοληθεί με άλλα θέματα) και έτσι να καλύψουν τις ανάγκες των μαθητών και των γονέων τους για αυτή την διπλή επιλογή. Αν μάλιστα στο πακέτο τους έχουν και τις προστιθέμενες αξίες που προτείνουμε, τότε σίγουρα έχουν δημιουργήσει μια πολύ καλύτερη επιλογή ιδιαιτέρου, από εκείνη του μεμονωμένου καθηγητή.

 10.  «Το 61,5% όσων εκ των ερωτηθέντων παρακολουθούν φροντιστήρια πιστεύουν ότι αυτό είναι κατ’ εξοχή ελληνικό φαινόμενο.»

Με αυτό το στοιχείο, θα χαρούν πολλοί που επιμένουν να φέρνουν ως παράδειγμα αναγκαιότητας του φροντιστηρίου, το γεγονός πως υπάρχει και αλλού.

Εγώ το ερμηνεύω διαφορετικά : η αγορά το πιστεύει αυτό, γιατί έχει την προκατάληψη πως στις άλλες  χώρες δεν υπάρχουν φροντιστήρια γιατί τα σχολεία εκεί, είναι καλύτερα από τα δικά μας. Που σημαίνει πως : «όπου είναι καλά τα σχολεία, δεν χρειάζονται φροντιστήρια» και άρα αν γίνουν και εδώ καλά, θα σταματήσουμε τα φροντιστήρια» !

Η δική μας πρόταση :

Η πληροφόρηση πως το φροντιστήριο είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία που ισχύει και σε άλλες χώρες, δεν θα σώσει την κατάσταση, στην συνείδηση των μαθητών και γονέων, που όλοι γνωρίζουμε πώς νοιώθουν.
Οι λόγοι ύπαρξης του φροντιστηρίου πρέπει να εδράζονται στην βάση της «ικανοποίησης αναγκών» της αγοράς και όχι στο αν υπάρχουν και σε άλλες χώρες ή στα χρόνια που υπάρχουν στην Ελλάδα.
 

11.  ««Επιθυμούμε μια κρατική-δημόσια εκπαίδευση ισχυρή και αποτελεσματική. Δεν επιθυμούμε να υποκαταστήσουμε μια κακή δημόσια εκπαίδευση και συμφωνούμε με την αξιολόγηση της συνολικής επίδοσης των μαθητών για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο.»

Από την δήλωση του προέδρου του ΣΦΒΕ Κώστα Αμπατζίδη. Το ερώτημα είναι : «πώς το φροντιστήριο μπορεί να υποκαταστήσει μια καλή δημόσια εκπαίδευση»; Γιατί αν είναι καλή, δεν χρειάζεται «υποκατάσταση». Γιατί το φροντιστήριο δεν πρέπει να «υποκαθιστά», ούτε καν να «συμπληρώνει» την όποια δημόσια εκπαίδευση. Πρέπει να μπορεί να την ξεπερνά και να προσφέρει όσα εκείνη δεν θέλει και δεν μπορεί να προσφέρει.

 Καταγράψαμε τις προτάσεις μας, στην βάση των πληροφοριών που προέκυψαν από την έρευνα. Θα ήταν ενδιαφέρον και βεβαίως πολύ σκόπιμο, να καταγραφούν και οι προτάσεις της ΟΕΦΕ για το πώς τα μέλη τους θα αντιμετωπίσουν την κατάσταση, πέρα από γενικόλογες αοριστίες, ευχές και συνθήματα.

 Τα θέματα είναι άμεσα και ζητούν την λύση τους. Η οικονομία τρέχει και οι υποχρεώσεις του φροντιστηρίου αυξάνονται. Η πίτα της αγοράς μειώνεται και οι επισφάλειες γίνονται όλο και μεγαλύτερες. Η αξία των διδάκτρων πέφτει συνεχώς,  δημιουργώντας οικονομική ανέχεια και μαρασμό.

 Η μόνη λύση είναι το marketing, οι λύσεις που δίνει και η άμεση εφαρμογή τους.